f.a.q.
Masz pytania? mam odpowiedzi na często zadawane pytania o komarach.
W tym dziale chciałbym pokrótce odpowiedzieć na najczęściej pojawiające się pytania w temacie wszelkich zagadnień związanych z biologią i ekologią komarów. Jeśli na jakieś pytanie dotyczące komarów nie znaleźliście tutaj Państwo odpowiedzi proszę o kontakt . Postaram się zamieścić przesłane pytanie wraz z odpowiedzią na tej stronie.
Pierwszą kwestią, którą trzeba tutaj doprecyzować to fakt, że komary nie gryzą tylko kłują żywiciela (swoją ofiarę). Przechodząc dalej, nie wszystkie komary kłują ludzi, część występujących w naturze gatunków komarów jest ornitofilna. Oznacza to, że ich ofiarami padają tylko i wyłącznie ptaki. Niezmiernie dziwnym uczuciem jest wejście w taką brzęczącą chmarę kilkuset tysięcy komarów wznoszących się z trawy, w której się chowają i żaden z nich nie siada na gołej skórę żeby ukąsić człowieka. Wracając do meritum pytania, kłują tylko i wyłącznie samice komarów (Diptera: Culicidae) z gatunków, które w trakcie rozwoju larwalnego nie żywiły się pokarmem zawierającym białko (zwykle inne larwy). Krew jest niezbędna samicom do wytworzenia jaj, które następnie są składane na powierzchni wody lub gruntu (miejsce gdzie komary składają jaja zależy od gatunku).
Komary kłują ludzi i inne organizmy w celu pozyskania krwi niezbędnej im do celów reprodukcyjnych. Nie wszystkie komary kłują ludzi aby pobrać krew. Samce żyjące znacznie krócej niż samice żywią się nektarem kwiatów, który jest im wystarczający do przeżycia ich niezbyt długiego żywota. Najbardziej uciążliwe komary to samice, które piją krew nie tylko ludzi ale i wielu innych organizmów. Pamiętajmy, że nie wszystkie gatunki komarów występujących w Polsce poszukują ludzkiej krwi.
Wiele gatunków ptaków żywi się różnymi owadami. Chyba najbardziej znanym, nierzadko mylonym z jaskółką dymówką ( Hirundo rustica ) jest jerzyk zwyczajny ( Apus apus ). Jest to niewielki ptak mogący zjeść w ciągu doby kilkanaście tysięcy owadów. Jeżyki pomagają w ograniczaniu liczebności populacji w rejonach, które obecnie zasiedlają. Ich naturalnym miejscem gniazdowania były skaliste urwiska, w obecnych czasach jeżyki gniazdują we wszelkiego rodzaju wysokich budowlach. Bardzo często jeżyki gniazdują we wszelkiego rodzaju szczelinach i otworach stropowych w budynkach z wielkiej płyty. Nie łatwo zaprosić jeżyki do naszego ogrodu ale nie jest to niemożliwe. Więcej informacji o jeżykach zwalczających komary .
Samice komarów składają jaja w różnorodnych miejscach. W zależności od gatunku komarzyce składają jaja na powierzchni wody lub w starannie wybranych miejscach na powierzchni gleby terenów, gdzie okresowo pojawiają się utrzymujące się przez kilka lub kilkanaście dni zastoiska wody pochodzącej z opadów, roztopów lub z fali powodziowej. Szczegółowe informacje o miejscach składania jaj przez komary znajdziesz na innej podstronie.
Pobrana od żywiciela krew jest niezbędna samicom, które w rozwoju larwalnym nie pobierały pokarmu bogatego w białko do wyprodukowania jaj. Samice, które we wcześniejszym stadium żywiły się innymi larwami lub organizmami współwystępującymi nie muszą pobrać krwi od żywiciela w celu wyprodukowania pierwszej partii jaj. Niestety dla nas, nawet te samice, które mogą wydać na świat pierwsze pokolenie bez pobierania krwi, muszą pobrać porcję krwi aby wyprodukować kolejną partię jaj. Cykl rozwojowy komarów opisałem tutaj.
Cały cykl rozwojowy komarów opisany jest szczegółowo na innej podstronie tego serwisu. Komary kopulują w powietrzu podczas lotu, jest to zjawisko, które bardzo ciężko zaobserwować w naturze a jeszcze trudniej dokonać tego w warunkach laboratoryjnych. Zapłodniona samica, w zależności od gatunku, po pobraniu krwi lub nie i kilku dniach chowania się w zacisznym miejscu składa jaja na powierzchni wody lub gleby. Nie wszystkie larwy rozwijają się podczas pierwszego zalania przez wody powodziowe. Stadium larwalne przechodzi 3 linienia rosnąc i intensywnie żerując. Następnie larwa przeistacza się w poczwarkę, stadium to trwa do kilku dni w zależności od warunków temperaturowych. Następnie z poczwarek wylegają się dorosłe osobniki. W pierwszej kolejności wylegają się samce, 24 godziny później wylęgają się samice Culicidae. Szczegółowo opisany cykl rozwojowy komarów znajduje się na innej podstronie serwisu.
W okresie zimowym komary w zależności od gatunku z jakim mamy do czynienia, przechodzą w stan hibernacji lub giną w trakcie pierwszych przymrozków. Niektóre gatunki poszukują miejsc gdzie w spokoju i dodatniej temperaturze mogą przetrwać okres zimowy. Niektóre gatunki zimują w postaci larwalnej lub w stadium jaja.
Część gatunków komarów zimujących w postaci larw znajduje się w dennej strefie zbiorników wodnych, w których się rozwijają. Komary w stadium jaja „czekają” na wiosnę i lepsze czasy w glebie, tam gdzie zostały złożone przez samicę. Dorosłe osobniki zimują we wszelkiego rodzaju miejscach, gdzie temperatura w okresie zimy jest dodatnia. Komary zimują w piwnicach, na ocieplonych strychach, w studzienkach kanalizacyjnych i teletechnicznych. Nierzadko komarzyce w zimie znajdowane są w oborach, kurnikach i innych pomieszczeniach gospodarskich gdzie w zimie jest dodatnia temperatura.
Większość gatunków komarów wykazuje największą aktywność godzinę przed wschodem słońca i godzinę po zachodzie słońca. Są to oczywiście dane obserwacyjne dotyczące większości gatunków. Są także w Polsce gatunki komarów, które kłują swoich żywicieli w ciągu całego dnia. Nierzadko w okresie letnim często ma to miejsce w lasach niezależnie od temperatury i nasłonecznienia.
Samice poszukują miejsc do zimowania gdy tylko noce robią się chłodne i zbliżają się nocne przymrozki, które są dla komarów wyrokiem śmierci. Nie ma jednoznacznego terminu, który można uznać za termin końca sezonu komarowego. Najczęściej wiąże się to z nocnymi przymrozkami. Nierzadko po okresie kilku nocy z przymrozkami wraca ciepła i słoneczna jesień a wtedy samice wylatują jeszcze w poszukiwaniu żywicieli ze swoich kryjówek.
W Polsce występują komary widliszki mogące przenosić malarię (zimnicę). Pragnę uspokoić, że są one kompetentnymi wektorami (mogącymi przenosić malarię), a w Polsce nie występuje endemiczna malaria. Wszelkie przypadki malarii notowanej na terenie kraju to malaria zawlekana zwykle z terenów endemicznych. Do 1968 roku wielokrotnie na terenie Polski notowano epidemie malarii, a w 1968 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała Polskę za kraj wolny od malarii endemicznej.
W zależności od gatunku komary mogą latać na różne odległości. W przypadku gatunków synantropijnych, rozwijających się w sąsiedztwie ludzkich siedzib komary latają na odległości wynoszące nie więcej jak 1,5 km. Odległości na jakie mogą latać komary z gatunków popowodziowych od terenów zalewowych, na których się wylęgają to nawet 20 km. Nieraz komary wykorzystują ciepłe prądy wznoszące do pokonywania znaczących odległości. Tempo rozlatywania się komarów z miejsc rozwoju zależy od zagęszczenia populacji na danym obszarze. Komary bytujące na danym obszarze będą chętniej przemieszczały się na tereny sąsiednie w celu poszukiwania żywicieli i mniejszej konkurencji ze strony innych osobników własnego gatunku.
W zależności od gatunku waga pojedynczego osobnika będzie różna. Mniejsze komary ważą około 2,5 miligrama. Największe osobniki komarów mogą ważyć nawet do 10 miligramów.